آیا عبادت برای خدا نفعی دارد؟

این گزارش یکی از جلسه‌های قرآن پژوهی است که در بندرعباس میان دایره‌‌ای کوچک از علاقه‌مند‌ها برگزار می‌شود. برای دیدن دیگر گزارش‌ها، برچسب «قرآن پژوهشی بندرعباس» را ببینید.

عبدالله ضیایی با توجه به این‌که برای خداوند از عبادت، رضایت نتیجه می‌شود، عبادت را دارای نفع معنوی برای خداوند می‌داند. عقیل اهمیت این موضوع را یادآوری می‌کند:

در صورتی که انسان گمان می‌کند با عبادت به خداوند نفع می‌رساند، در نتیجه بر همان مبنا عمل می‌کند و عبادت خود را تنظیم می‌کند. ولی در صورتی که انسان گمان می‌کند با عبادت به خود و جامعهٔ اطرافش نفع می‌رساند، چنان تنظیم می‌کند که این نفع به خودش و دیگران برسد. همچنین زمانی که عبادت دارای نفع برای خود شخص باشد، این پرسش بوجود می‌آید که چه نفعی برایش دارد.

صحبت‌هایی نیز راجع به خشمگین شدن خدا(به عربی: غضب) شد. عقیل دو نظریه را مطرح کرد. اول این‌که خداوند خشمگین نمی‌شود. اما می‌تواند خود را خشمگین جلوه دهد. یا این‌که خداوند خشمگین نمی‌شود اما می‌تواند بر دیگران «خشم بگیرد». عبدالله ضیایی بر این باور است که نمی‌توان بین این دو تمایزی قائل شد. بنده با استناد به حدیثی، ادعا کردم که خداوند در روز قیامت خشمگین می‌شود.

معمولا این‌که کسی خشمگین می‌شود، یک نقطهٔ ضعف برای آن شخص یا موجود به شمار می‌آید. برخی به همین دلیل قرآن را کلام خداوند نمی‌دانند. و بر این باورند که خداوند شایستهٔ این صفات انسانی نیست. برای مثال زمانی که خداوند در سورهٔ لهب نسبت به یکی از مشرک‌های مکه خشم می‌گیرد و او را می‌کوبد، برخی می‌گویند که چنین رفتاری شایستهٔ خدا نیست.

من استدلال می‌کنم که ما انسان‌ها یک «خود» داریم. این «خود» می‌تواند درهر لحظه یک حالت روانی داشته باشد. مثلا یا خشمگین است یا خوش‌حال است. اما می‌توانیم خدا را موجودی تصور کنیم که بیش‌تر از یک «خود» دارد. در نتیجه می‌تواند هم‌زمان با یک «خود» نسبت به فاروق خشمگین باشد. در حالی که با یک «خود» دیگر نسبت به عقیل یا عبدالله ضیایی راضی، خوشنود یا خوش‌حال است.

در این میان، اشاره‌ای توسط عقیل به آیه وضو شد. که بلافاصله بعد از آن توضیح می‌دهد هدف وضو چیست یا این‌که وضو باید چه کاری را برای ما انجام دهد.